De wielen blijven draaien - maar langzamer

Scania's nieuwe versnellingsbakreeks uitgelegd

Breda, 28 september 2020

  • Ontworpen voor een perfecte match met Scania's lage toerenmotoren
  • Bespaart ongeveer 1% brandstof
  • Ca. 60 kg lichter, door kleiner formaat en aluminium behuizing
  • Drie asremmen in totaal zorgen voor verbeterde schakelprestaties
  • Pneumatisch schakelen, spaarzame overbrengingsverhouding en acht beschikbare achteruitversnellingen
  • Minder geluid, voldoet aan alle te verwachten voorschriften
  • Minder inwendige wrijving, droogcarter dat oliespatten en -verliezen vermindert
  • Verbeterde onderhoudsintervallen en betere precisie

Het ontwikkelen van een compleet nieuw versnellingsbakgamma is een enorme onderneming, vooral wanneer je op het punt staat om beter te presteren dan wat nu al een standaard in de sector is. Daarom heeft de nieuwe Scania Opticruise versnellingsbakreeks geen onderdelen gemeen met de bestaande reeks. Met zijn rijkdom aan prestatieverbeteringen zal hij dit decennium lang zeer competitief blijven.

"Ik haat het om clichématig te beginnen met een blanco vel papier, maar dat was eigenlijk het geval," zegt Jimmy Larsson, Senior Manager, Head of Gearbox Development, Scania R&D. "De opdracht van het team was om versnellingsbakken te ontwikkelen die aan alle uiteenlopende eisen van het komende decennium konden voldoen, met name op het gebied van brandstofverbruik, rijeigenschappen en duurzaamheid. En met de nieuwe serie kunnen ook voertuigen met een hoge GTW gebruik maken van een snelle achterasreductie met behoud van de vereiste startvermogen.

Scania heeft een lange traditie in het aanbieden van aandrijflijnen met een laag toerental en een hoog koppel als sleutelelementen voor een laag brandstofverbruik. Waarom? Als de motor het koppel en uithoudingsvermogen heeft om de truck bij lage toerentallen aan te drijven, wordt er minder brandstof gebruikt (simpelweg omdat er bij elke vierde zuigerslag brandstof moet worden ingespoten in een cilinder).

In de praktijk gaat het om zeer complexe berekeningen met een veelheid aan factoren om rekening mee te houden, maar die slaan de spijker op hun kop. Als een gunstige kruissnelheid kan worden aangehouden rond, of net boven, 1.050 omw/min, zal er zeker brandstof worden bespaard. Tot voor kort werkte een typische langeafstandsvrachtwagen met een toerental van 1.250 omw/min. De nieuwe Scania-versnellingsbakreeks heeft een aanzienlijk bredere spreiding met daarbovenop een echte overdrive en kan zowel lage als hoge toerentallen op een efficiënte manier aan.

Zeer efficiënt
Een opvallend kenmerk van de nieuwe versnellingsbakken is hun brandstofbesparend vermogen. Daarom hebben de technici van Scania zich bij het ontwerp en de ontwikkeling van de nieuwe serie vooral gericht op de interne wrijving. Het geplande doel werd bereikt, de interne verliezen werden met maar liefst 50% gereduceerd. Dit werd bereikt door enkele tandwielen te polijsten, door MTF-olie met een lage viscositeit te gebruiken en door het leeuwendeel van de olie opzij te zetten in een apart, droog carterachtig deel bovenop de versnellingsbak. Dit vermindert de interne oliespatten omdat de tandwielen niet continu worden blootgesteld aan olie (denk aan een waterrad). Bepaalde tandwielgebieden die kwetsbaar zijn voor harde slijtage bij het absorberen van kracht worden door sproeileidingen voorzien van extra olie voor meer koeling en smering.

Compleet aluminium en stil
De eerste aanvulling in het assortiment, G33CM, is zo'n 60 kg lichter dan de huidige versnellingsbakken, voornamelijk door de volledig aluminium behuizingen en iets kleinere afmetingen. Een andere belangrijke prestatie is het verlagen van het geluidsniveau, een voorwaarde om aan de toekomstige regelgeving te kunnen voldoen. De gemiddelde geluidsreductie is tot 3,5 dB, een behoorlijke reductie als men bedenkt dat de dB-schaal logaritmisch is.

Scania's nieuwe serie versnellingsbakken heeft een volledig aluminium behuizing en iets kleinere afmetingen, die een gewichtsvermindering van 60 kg geven. Met minder inwendige wrijving en een bredere spreiding, komt het tegemoet aan de eis van Scania's lage toerenmotoren en draagt bij aan een grotere brandstofbesparing.

De nieuwe versnellingsbakken zijn korter dan de meest gangbare Scania-versnellingsbak van dit moment, GRS905. Door het gebruik van slechts twee synchromeshringen (in vergelijking met zeven), tussen de lage- en de hoge ranges, zijn de nieuwe versnellingsbakken korter en steviger, met assen die meer koppel kunnen verwerken. Dit maakt het ook mogelijk om tandwielen te gebruiken met iets bredere vertanding die meer belasting aankunnen en duurzamer zijn.

Het wegnemen van synchromeshringen stelt echter ook hogere eisen aan het management van de versnellingsbak en de algemene strategie voor het schakelen. Alle elektronica is daarom nieuw en beheert de pneumatische actuators en de asremmen (drie in totaal) die bepalend zijn voor snel, soepel en nauwkeurig schakelen.

Acht versnellingen voor achteruit
De ingenieurs van Scania hebben gekozen voor een nieuwe aanpak van de achteruitversnelling. Bij de meeste versnellingsbakken betekent achteruitrijden dat een apart tandwiel de hoofdas in de tegenovergestelde richting laat draaien. In de nieuwe Scania-reeks wordt daarentegen de planetaire inschakeling bij de uitgaande as gebruikt en wordt het achteruitrijden bewerkstelligd door de planetaire wieldrager vast te zetten. Deze oplossing maakt het mogelijk om acht versnellingen te gebruiken voor het achteruitrijden bij snelheden tot 54 km/u (optioneel). Dit is handig wanneer bijvoorbeeld kippers voor lange afstanden achteruit moeten rijden (zoals bij tunnelbouwplaatsen).
De olieverversingsintervallen zijn sterk verbeterd door een hogere nauwkeurigheid en het gebruik van grotere oliefilters en hoogwaardige olie.

Slimme PTO oplossingen
Geen enkele versnellingsbak voor vrachtwagens zou het vermelden waard zijn zonder ook de mogelijkheden van de PTO (Power Take-Off) te vermelden. Scania's nieuwe serie wordt geleverd met een overvloed aan nieuw ontwikkelde en slimme PTO oplossingen om te voldoen aan een elke wens van de klant, ongeacht de toepassing.

Er komen negen verschillende PTO opties beschikbaar, die worden gekenmerkt door verbeterde prestaties, minder weerstand en een grote flexibiliteit via modulariteit. De EG PTO's worden rechtstreeks door de tussenas aangedreven en worden door de tandwielkast onder druk gesmeerd. Door de nieuwe interface op de tandwielkast met een smeerpoort kunnen ze zwaardere apparatuur zoals hydraulische pompen aandrijven.

De EK PTO's (vliegwiel aangedreven) zullen bestaan uit een aparte unit, gemonteerd tussen de motor en de versnellingsbak. Er zullen vier verschillende snelheden beschikbaar zijn en de uitlaattoren kan in drie verschillende posities worden gemonteerd.

"Al met al hebben we alle reden om te geloven dat onze nieuwe serie versnellingsbakken state-of-the-art is voor krachtige vrachtwagenmotoren", zegt Alexander Vlaskamp, Executive Vice President, Head of Sales and Marketing bij Scania. "Wij hopen dat het onze klanten zal ondersteunen bij het vervullen van hun transporttaken op een naadloze en duurzame manier voor vele jaren".

Over Scania
logo ScaniaScania is een toonaangevende producent van zware bedrijfsauto's, bussen en industrie- en scheepsmotoren. In Nederland telt de Scania-organisatie ca. 4.000 medewerkers verdeeld over de fabrieken in Zwolle en Meppel en 40 verkoop- en servicevestigingen door heel Nederland. De fabriek in Zwolle is de grootste Scaniafabriek ter wereld. De onderneming telt wereldwijd ca. 50.000 medewerkers, heeft meerdere fabrieken in Europa en Latijns Amerika en is vertegenwoordigd in meer dan 100 landen. In 2018 bedroeg de netto-omzet SEK 137,1 miljard en was de nettowinst SEK 13,8 miljard.